شناخت میزان نقش عوامل درونسازمانی اتاق خبر بر کمیت و کیفیت اخبار تلویزیون
چکیده
پژوهش حاضر با هدف شناخت میزان نقش عوامل درونسازمانی اتاق خبر بر کمیت و کیفیت اخبار تلویزیون انجام شده است. در این تحقیق که از طریق روش پیمایشی با توزیع پرسشنامه در بین نمونه آماری از میان کارکنان واحد مرکزی خبر صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران صورت گرفت؛ رابطه چهار عامل ساختار سازمانی، فرهنگ سازمانی، نیروی انسانی و منابع مادی و سرمایهای با کمیت و کیفیت خبر از منظر کارکنان واحد مرکزی خبر مورد سنجش و تجزیه و تحلیل قرار گرفت. بر اساس یافتههای این تحقیق تمامی عوامل درون سازمانی مورد مطالعه در کمیت و کیفیت اخبار تلویزیونی در اتاق خبر نقش دارند. البته این نقش آفرینی در ارتباط با عوامل مختلف، متفاوت است. نتایج این پژوهش نشان داد کارکنان واحد مرکزی خبر بر این باورند که ساختار سازمانی با همه ابعادش( خط مشی، حرفهای بودن، تصمیمگیری، مدیریت و تکنولوژی) به عنوان موثرترین عامل در حد زیاد در کمیت و کیفیت اخبار تلویزیونی در اتاق خبر نقش دارند. فرهنگ سازمانی در این تحقیق در حد متوسط قرار دارد. بر اساس یافتهها در فرهنگ سازمانی، غیر از متغیر کنترل، ابعاد تعهد، ارزش، یکپارچگی و الگوهای ارتباطی در فرایند تولید اخبار نقش دارند. همچنین منابع مادی و سرمایه ای شامل: محیط فیزیکی کار، خدمات، تجهیزات و بودجه نیز از جمله عوامل تأثیرگذار در کمیت و کیفیت اخبار تلویزیون می باشند. به اعتقاد کارشناسان سه عامل محیط فیزیکی کار، تجهیزات و بودجه به میزان زیادی بر اخبار تلویزیونی اثرگذار می باشند. طبق یافتهها، نیروی انسانی شامل چهار متغیر استخدام، نگهداری، آموزش و جذب نیز در حد متوسط قرار دارد. اما دو بعد استخدام و آموزش بیشتر از ابعاد دیگر در کمیت و کیفیت اخبار تلویزیون نقش ایفا میکنند. بطور کلی میتوان گفت: ساختار سازمانی در تمامی ابعادش در کمیت و کیفیت اخبار تلویزیونی در اتاق خبر نقش دارد، اما هر یک از عوامل فرهنگ سازمانی، نیروی انسانی و مادی و سرمایهای در تمامی ابعادشان تأثیرگذار نمیباشند. از دیدگاه کارکنان واحد مرکزی خبر هر یک از این عوامل در یک یا چند بعد به میزان مؤثری در میزان کمیت و کیفیت اخبار نقش دارند.
واژگان کلیدی: خبر، اتاق خبر ، عوامل درون سازمانی، کمیت، کیفیت و نظریه سیستمها
فصل اول
(کلیات تحقیق)
1-1 مقدمه
در دنیای پرشتاب امروز اطلاعات به یکی از نیازهای اساسی زندگی بشر تبدیل شده‌است. اختراع چاپ، سرآغاز ارتباطات نوین، بنیان جامعه شفاهی را درهم ریخته و ورود وسایل ارتباط‌جمعی مانند کتاب، روزنامه، رادیو، تلویزیون، ماهواره و اینترنت، فاصله‌ی زمان ارتباط میان‌فردی و جمعی را تا سرحد ممكن کاهش داده است. هماكنون انقلاب تکنولوژی ارتباطی افزون‌تر از پيش درجريان است. تکنولوژی دیجیتال بر زندگی ما سایه افکنده و همه‌چیز درحال دیجیتالایز شدن است. با ورود سيستمهای ديجيتال رسانه‌ها دست‌خوش تغییر شدهاند، اتاقهای خبر متحول گردیده، تحريريه اخبار، تدوين خبر، آرشيو، اتاق ضبط صدا، پخش اخبار و اتاق مدير خبر یکپارچه و تحت عنوان واحدی به نام «نیوزروم»1 معرفی شده است. «پاول(1998)»2 از این تغییرات به عنوان «اتاق خبرتلویزیونی یک پارچه»یاد میکند(افق،1386، ص26). امروزه، اتاقهای خبر علاوه بر تفاوت‌های ماهوی و ظاهری نسبت به گذشته از ویژگی‌ها وشاخصه‌های منحصربه‌فردی برخوردارند و پیروی آنها از اصول، سیاست‌ها وشیوه‌های مدیریتی متفاوت، باعث تمایز آشکار در پخش اخبار بین رسانه‌هاي صاحب نيوزروم و فاقد آن شده است. بکارگیری اين تکنولوژی قدرت انتخاب و گستره دسترسي مخاطبان را نيز از نظر تعيين نوع، حجم و زمان دریافت پیام متحول كرده‌است. در اتاقهای خبر جدید میتوان حجم انبوهی از بازخوردهای مخاطبان را از طریق پست الکترونیکی، پیام کوتاه، تلفن‌های همراه و دیگر سرویس‌ها دریافت و پردازش کرد و دوباره آنها را در چرخه تولید خبر بکار گرفت. برخورداری از اینترنت نيز یکی از ویژگیهای اتاقهای خبر نوین است که به فعالشدن بیشتر مخاطب و فرهنگ تعامل رسانه و مخاطب کمک نموده است. در این اتاق‌ها که به سیستم دیجیتال مجهز هستند وبگاهها به عنوان بازتاب‌دهنده‌ي نوشتاری رویدادهای تصویری باعث تغییر و به عبارتی دست‌کاری ساختار و ماهیت خبری رسانه شدهاند. از این رو دانش مدیریت در اتاقهای خبر عصر دیجیتال یکی از عنوان‌های مهم حوزه مطالعات و تحقیقات ارتباطات است. «گسترش کیفی ارتباطات جمعی، توسعه کمی وسایل ارتباط‌جمعی، ابداع و بکارگیری مداوم شیوههای نوین و بدنبال آن افزایش سرعت انعکاس رویدادها، تلاش مستمر و پیگیر کارکنان این وسایل را اجتنابناپذیر ساخته است و گردانندگان این وسایل نیاز روزمره به نیروی متخصص را بشدت احساس می کنند»(معتمدنژاد، 1382،ص16). در رسانههای برخوردار از نيوزروم مدتها است بساط کاغذ برچیده شده است، كي‌بورد بجای قلم، رایانه بجای ماشینتحریر، فکس و تلکس وظیفه ثبت، انتقال متن و ده‌ها عمل دیگر را برعهده دارند. تمامی بخش‌های سازمان خبری بویژه اتاق خبر تحت شبکه هستند. خبرهای مکتوب و تصاویر خبری از تحریریه و اتاق تدوین خبر با سرعت بسیار زیاد به پخش ارسال میشوند وگویندگان خبری3 با استفاده از تل‌پرامپتر4 و لب‌تاپ متن‌های آماده را به آسانی قرائت میکنند. در اتاقهای خبر نوین تمام اطلاعات بر روی یک ابرکامپیوتر منتقل شدهاند و تمام سردبیران و دبیران و حتی گویندگان به آن اطلاعات و تصاویر دسترسی دارند. استفاده از ابزارهای نوین در اتاق خبر سرعت عمل کاربران را افزایش و میزان خطای آنان را تا حدود زیادی کاهش داده است. میزان نیروی انسانی در فرایند تولید با جایگزین‌شدن رایانه‌ها به حداقل رسیده، هرچند میزان کاهش نیرو به عنوان یکی از مزایای نیوزروم در همه شبکه‌ها به میزان یکسان اعمال نشده است. در این سیستم هوشمند، مدیریت هدایت‌گر اصلی است و می‌تواند بر تمام اجزای این فرایند از تولید تا پخش نظارت داشته باشد. البته استفاده از مزایای نیوزروم بهطور کامل تابعی از شیوههای مدیریتی و تصمیمگیری در فرایند تولید اخبار است. برخورداری شبکههای تلویزیونی کشور به‌ویژه شبکههای محلی از دانش علمی مورد نیاز برای بهره‌گیری از امکانات دیجیتال در اتاق خبر و شیوه‌ي بکارگیری نیروی انسانی متناسب با توانایی‌ها وآموزش‌های آنها برای متحولکردن اتاق خبر عصر دیجیتال در مقایسه با عصر آنالوگ بسیار تعیینکننده است.
بسیاری از دست‌اندرکاران پخش تلویزیونی خبر در سراسر جهان استفاده از انواع گوناگون سیستم‌های خبری دیجیتال را شروع کرده‌اند و یا در حال اخذ این تکنولوژی هستند. «در اروپا استفاده از امکانات سیستم دیجیتال5 بصورت کامل از سال 1996 آغاز شد.
سرویس‌های خبری دیجیتال تلویزیون سوئد«اس تی وی» 6سال 1999و پخش کننده‌های رادیو و تلویزیونی بزرگتر مانند«بی بی سی»)بنگاه سخن پراکنی بریتانیا)7( و«آی تی ان» درسال 1998 راهاندازی شدند.شبکه خبری«سی ان ان»8 (شبکه تلویزیونی کابلی) نیز در سال 1999 تجهیزات آنالوگ ادارات مرکزی خود را در ایالت آتلانتا با سیستم‌های دیجیتال عوض کرد.اما کامل‌ترین شبکه دیجیتال به شبکه تجاری«تلپنج»9 اسپانیا تعلق دارد که درآگوست 1998راهاندازی شد»(افق،1386، ص41-39). اتاقهای خبر در روند تکاملی و مدرن شدن با یک پرسش اساسی روبرو هستند، اینکه آیا با وجود توسعه و تحولات تکنولوژیکی در این حوزه و صرف هزینه‌های گزاف برای تجهیز و بهره‌گیری ازسیستم‌های دیجیتال، میتوان ادعا کرد علاوه برتغییرات شگرف در ساختارهای فیزیکی، در حوزه محتوای اخبار تغییرات اساسی رخ داده و اساسا با قبل، قابل مقایسه است؟
کارشناسان و دست‌اندرکاران امر، یعنی کسانی که به عنوان نیروهای صف با مقوله بهره‌گیری از سیستم دیجیتال در اتاقهای خبر درگیر هستند اعتقاد دارند تغییر در محتوای واقعی برنامه‌های خبری در مقایسه با قبل بسیار اندک است.«تل پنج» تبدیل تکنولوژی از آنالوگ به دیجیتال را درسال1997 زمانی که یک پایگاه خبری کوچک با منابع انسانی محدود بود با دو هدف سرعت بخشیدن و مقرون به صرفه بودن، عملیات خبری را آغاز کرد و با صرف هزینه‌ای بالغ بر 6 میلیون یورو انتظار می‌رفت این سرمایه‌گزاری باعث افزایش تعداد خبرهای تولیدی شود، اما نظرسنجی‌ها نشان داد فقط 6/11 درصد روزنامه‌نگاران شبکههای«تل پنج و آنتنا چهار10 اسپانیا بر این باورند که با اجرای این برنامه تغییرات چشم‌گیری در محتوای اخبار ایجاد شده‌است (همان، ص45) ). مشاهدات عینی در روند تدریجی دیجیالی‌شدن شبکههای ملی و استانی کشور در دهه اخیر موید این نظر است که استفاده از تکنولوژی‌های نوین و مدرن به آن میزان که حوزه شکل و ساختار فیزیکی رسانه را متحول میکند در حوزه محتوا اثرگذار نیست. به‌نظر مي‌رسد علت اين امر را بايد در ماهيت دو مقوله ساختار و محتوا جستجو كرد. تغییر و تحول در محتوا بطور مستقیم با دو عنصر دانش و خلاقیت و میزان بهره‌گیری هوشمندانه از این دو عنصر ارتباط دارد. بالتبع فراهمکنندگان اصلی زمینه‌های دانش‌بنیان و بستر بروز خلاقیت‌های فردی و گروهی برای ایجاد تحول در ماهیت و محتوای اخبار در هر سازمان رسانه‌ای، مدیران و تصمیم‌گیران آنها هستند.
بهقول سایمون111360،«مدیران همان تصمیم‌گیرندگانند که در زمان‌های متفاوت در مواجهه با گزینه‌های مختلف تلاش میکنند تا با یک تصمیم عقلانی گزینه‌ای را انتخاب کنند که نتیجه بهتری داشته باشد.»(اربطانی،1388، ص4-1) بنا بر این تعریف، نیروی انسانی اعم از مدیران و تصمیم‌گیران و مجریان در اتاق خبر در تغییر روند حرکت برنامه‌ها از وضع موجود به سوی وضعیت مطلوب نقش اساسی دارند. ساختارهای سازمانی که در قالب خط‌مشی، قوانین و مقررات نمود پیدا میکند نقش تعیین‌کننده‌ای در پیش‌برد اهداف سازمان دارد. در سازمان‌های رسانه‌ای جهان با توجه به تحولات و توسعه رسانه‌ها تغییر و تحول در ساختارهای قدیمی ضرورتی اجتناب‌ناپزیر است. در واقع بحث در بارهی ساختار رسانه‌ها تا زمانی که تکنولوژی، تمایزات مربوط به رسانههای چاپی، رسانههای پخش و آنلاین را از بین می‌برد ادامه خواهد یافت. یکی از چالش‌های اساسی سازمان‌های رسانه‌ای تصمیمگیری در بارهی اندازه‌ی تفویض و تخصیص میزان قدرت و اختیار به افراد و گروه‌های بالادستی و پاییندستی است که معمولا در قالب سازمان‌های رسمی و غیررسمی، تمرکز‌یافته و تمرکزنایافته، نظارت‌محدود و نظارتگسترده اعمال میشود. برای مثال«در سازمان تمرکزگرا اصل وحدت فرماندهی مبین این است که یک زیردست بایستی زیر نظر تنها یک سرپرست کار کند، در حالی که در بسیاری از اتاقهای خبر، گزارشگران در مقابل چندین سرپرست مسئول می‌باشند»(همان، ص143). پیروی مدیریت سازمان از هریک از ساختارهای فوق منجر به نتایج متفاوتی خواهد شد.«در سازمان‌های رسانه‌ای امروزی، جانبداری از اصل وحدت فرمان، باعث عدم انعطاف‌پذیری و مانع عملکرد موفق میشود، با این وجود کارمندان باید بدانند که جهت انجام وظایف متفاوتی که دارند در قبال چه کسی مسئول هستند»(همان، ص144). فرهنگ سازمانی به معنای روحیه حاکم بر افراد یک سازمان است و به عنوان الگوی کلی رفتار، باورها و ارزشهای مشترک اعضاء سازمان را شامل میشود.(هافستد12 1980 )با توجه به تعریفی که از فرهنگ سازمانی ارایه شد؛ میزان اهمیت و نقش آن در سازمان‌های رسانه‌ای که وظیفه ساخت برنامه متناسب با ارزشها، سنت‌ها و باورهای مردم را بر عهده دارند بیش از پیش آشکار میشود. هافتست همچنین متذکر میشود که کشورهای آمریکای شمالی و اروپای غربی بر فرد‌گرایی تاکید دارند.
این امر بر نحوه‌ي تلقی کارکنان و مدیران از روابطشان با یکدیگر و نیز بین فرد و سازمان تاثیر می‌گذارد»(همان، ص61). با گسترش جمعیت، توسعه و صنعتی‌شدن جوامع و به موازات آن رقابت رسانههای جمعی برای جذب مخاطب که ایجاد نیازهای کاذب و افزایش ولع مصرف در مخاطبان بخشی از اثرات این رقابت به شمار میرود، دست‌یابی به فناوری‌های نوین و گران ارتباطی و اطلاعاتی و نقش امکانات مادی و سرمایهای در ماندگاری، توسعه و گسترش شبکههای تلویزیونی را بیش از پیش آشکار میکند. از سوی دیگر اتخاذ درست سیاست‌های مالی از سوی مدیران رسانه برای حفظ و نگهداری نیروهای موجود، جذب نیروهای متخصص و فنی جدید و برنامه‌های تشویقی رفاهی و …بر عملکرد کارکنان و کمیت و کیفیت اخبار تاثیر دارد.
1-2بيان مسأله
اگر خبر را اطلاع‌رساني در بارهی موضوعي بدانيم كه مي‌تواند براي گروه زیادی از مردم جالب و تازه باشد و يا به قول «لورد نورث كليف»13 خبر مردم است(توكلي، 1389، ص 26). تازگي و نو بودن، نقطه آغاز چينش مناسب خبر است. و یا به قول «نيكلاس داگلاس»14 اگر توانستيد توجه مخاطب را در اولين جمله در هشت ثانيه اول جلب كنيد به هدف رسيده‌ايد در غير اين‌صورت خواننده وقت خود را براي ادامه تلف نخواهد كرد» (همان، ص46). مخاطبان در مواجهه با بسته، بخش، بولتن و يا مجموعه خبري كه حاصل دست‌پخت سردبيران خبر است با مجموعه‌اي از اخبار متفاوت مواجه هستند و بطور طبيعي قضاوت‌هاي متفاوتي خواهند داشت. به عبارتي بخش خبري شامل تعدادي خبر است كه با وجود متفاوت‌بودن هم‌جهت است و در نهايت قرار است مخاطب را براي رسيدن به يك ذهنيت از پيش تعيين‌شده رهنمون نمايد. در اين راستا يكي از مباحث مطرح در حوزه خبر، مدیریت اتاق خبر است. مدیریت اتاق خبر، فرایند تولید خبر و پخش آن را برعهده دارد. اما خود متاثر از عاملهای درونسازمانی و برون‌سازمانی است.
بیش از یک دهه از دوره گذار از سیستم آنالوگ به دیجیتال در کشور می‌گذرد. این تغییر با فراز و نشیب‌های فراوانی روبرو بوده‌است. تحریم اقتصادی، ضعف سرمایه‌گذاری، توجه‌‌نکردن به ساختارهای نوین رسانه‌ای و اصرار بر بومی‌کردن صنایع و تولیدات تا سرحد امکان باعث شده است پروژه‌های بزرگی چون دیجیتالی شدن تلویزیون در کشور با تعلل و مشکلاتی اجرا شود. «درسالهای 1383تا1385 زمانی که طرح «اتوماسیون»15 رادیویی کشور برای اولین‌بار به عنوان پایلوت در رادیو گیلان اجرا شد مسائل مالی، نبود تجربه قبلی، وجود ضعف‌های ساختاری در نرم‌افزارها و سخت‌افزارها، تعدد مراکز تصمیمگیری، مقاومت افرادی که به خاطر ترس از مخاطرات احتمالی با اجرای طرح مخالفت می‌کردند، همچنین تمارض باطنی تعدادی از کارکنان با این تغییرات، آموزش‌ناپذیری بعضی از افراد بخصوص نیروهای قدیمی، باعث شد طرح با مسائل عدیده‌ای مواجه و اجرای آن طولانی شود. درسال 1386 اجرای طرح نیوزروم در تلویزیون مرکز گیلان به عنوان دهمین مرکز کشور آغاز گرديد و به دلیل تنگ‌ناهای مالی تجهیزات آن به مرور خریداری و یکی پس از دیگری نصب شد»(مشاهدات عینی محقق). درحال حاضر بسیاری از شبکههای استانی و سراسری بين 50 تا 100 درصد از امکانات نیوزروم برخوردار هستند. شبکه العالم از ابتدای تاسیس از اتاق خبر دیجیتال یکپارچه استفاده کرد، شبکههای یک، خبر ، «پرس تی وي»16 و «هیسپان تی وی»17 از بهترین امکانات و تجهیزات روز دنیا برای تولید و ارایه اخبار بهره‌مند هستند.با این وجود علی‌رغم موفقیت‌های نسبی در تولید و ارایه اخبار، انتقاداتی به عملکرد این شبکه‌ها وارد است. به‌عبارتی در سپهر رقابتی جدید که غول‌های رسانه‌ای چون سی ان ان، بی بی سی، فرانس2418 ، الجزیره 19و…مخاطبان را در معرض انبوهی از اطلاعات قرار داده‌اند، سازمان صداوسیما تلاش نموده است با برنامه‌ریزی و اتخاذ استراتژی مناسب،صرف هزینه‌های کلان برای توسعه شبکههای رادیویی و تلویزیونی داخلی و خارجی، تجهیز شبکه‌ها به تجهیزات مدرن و جذب نیروی انسانی کارآمد پاسخگوی نیازهای خبری و اطلاعاتی مخاطبان داخل و خارج از کشور باشد.
اکنون این سوال مطرح است چرا با وجود بکارگیری امکانات وتجهیزات وسیع و اجرای صدها طرح تحقیقاتی در حوزه اخبار و نظرسنجی‌های مستمر، برخی اشکالات شکلی و محتوایی کماکان در پخش اخبار به چشم می‌خورد.
به اعتقاد محقق اقدامات سازمان بیشتر با رشد حوزه‌های مختلف همراه بوده است و برای دست‌یابی به توسعه نیازمند بررسی همه عوامل و مشخص کردن نقاط قوت و ضعف و سهم هر یک در افزایش و یا کاهش کمیت و کیفیت اخبار هستیم. تحقیق حاضر بنا بر ماهیت خود سعی دارد نقش عوامل درونسازمانی اتاق خبر را بر کمیت و کیفیت اخبار تلویزیونی بررسی نماید. منظور ما از عوامل درونسازمانی در این تحقیق مقوله‌های منابع انسانی، ساختار سازمانی، فرهنگ سازمانی، ابزار مادی و سرمایهای است که به‌عنوان متغیرهای مستقل پژوهش بهشمار می‌روند . متغیرهای وابسته تحقیق همان‌گونه که در موضوع مطرح شده است دو مقوله کمیت و کیفیت اخبار هستند. مسئله و دغدغه محقق از طرح مقولات فوق بررسی و کشف این واقعیت است که با توجه به احتمال وقوع برخی اشکال‌های مختلف در پخش اخبار، عوامل درونسازمانی بهطور خاص و هریک این عوامل (منابع انسانی، ساختار سازمانی، فرهنگ سازمانی، ابزار مادی و سرمایهای) چه سهمی در کاهش یا افزایش کمیت و کیفت اخبار دارند.
1-3اهميت و ضرورت انجام پژوهش
«مهمتر از همه قضیه اخبار است. این جمله را «امام خمینی »رهبر فقید انقلاب اسلامی در سال 1359 در دیدار با مدیر عامل وقت صدا و سیما بیان فرمودند تا توجه خاص خود به مقوله حساس اطلاع‌رسانی و ظرافت‌های موجود در آن را نشان دهند. مواد 16، 17 و 18 اصل 175 قانون اساسی (مسایل خبری) بیان می کند که صدا و سیما با حضور دایمی خود در جامعه باید همواره منعکس کننده صدیق وقایع و رویدادهای مهم اجتماعی باشد و واقعیت‌ها را به اطلاع مردم برساند. صدا و سیما باید رویدادها، فعالیت‌ها و مسایل سراسر کشور را با توجه به اولویت‌های منطقه‌ای بطور عادلانه در برنامه سراسری منعکس نماید. صدا و سیما موظف است آخرین اخبار و اطلاعات صحیح و مهم کشور و جهان را که مفید و مورد نظر اکثریت مردم باشد، به صورتی کوتاه و گویا منتشر نماید»( مسرور،1388، ص14). آگاه شدن و دسترسي مردم به اطلاعات از اين جهت اهميت دارد که قرن حاضر و جهان امروز با دانایی و اطلاعات، و ارتباطات همراه با تکنولوژی به پیش میرود و سرعت چنان شتابان است که ایستایی در مقابل آن غیر قابل تصور و حتی غیر‌ممکن است و چنانچه در مقابل آن قرار بگیریم درهم شکسته و در صورت عدم هماهنگی با آن، عقب مانده و از قافله جهانی دور خواهیم ماند. به قول مک لوهان که درباره مقاومت در برابر تکنولوژی می‌گوید، «اگر بخواهیم در برابر کارکردهای جدید تکنولوژی، گرایش‌های سنتی خود را حفظ کنیم، فرهنگ سنتی ما همانند اسکولاستیک20در نهایت از میان خواهد رفت.» (دادگران،1379، ص 91).
توجه به موارد فوق و اهمیت یافتن روزافزون دسترسی به خبر که امروزه تبدیل به نیازی اساسی براي تصمیم گیری برای امور روزمره آحاد جامعه شده است، ضرورت بررسی چگونگی انتقال اطلاعات و اخبار به مخاطبین بيشتر نمايان مي‌شود. در اين بين رسانههای جمعی به دلیل خیل انبوه مخاطبان، بیشترین توجه را به خود معطوف کرده‌اند. از سوی دیگر«رسانههای جدید از تفاوت میان رسانههای گوناگون کاسته و فعالیت‌های ارتباط‌جمعی و خصوصی را به هم نزدیک کرده‌اند»(مک‌کوایل21،1388 ، ص10). با توجه به مطالعات سایر محققان و مشاهدات کارشناسان در شرایط حاضر بسیاری از اشکالات ساختاری و محتوایی خبر را باید درحوزه درونسازمانی به‌ویژه در منابع انسانی جستجو کرد، حوزه‌ای که کمتر مورد توجه عمیق و نگاه ژرف پژوهش‌گران قرار گرفته است. لذا در شرایطی که مخاطبان روز بهروز در گزینش اخبار حرفه‌ای‌تر عمل میکنند و از فرصت انتخاب بسیار بالایی برخوردار هستند، ضرورت اجرای چنین پژوهش‌هایی بیش از پیش احساس میشود. بطور قطع یافتههای اين تحقیق با رمزگشایی دقیق از سهم هر یک از عوامل درون سازمانی در کاهش یا افزایش کمیت و کیفیت اخبار می‌تواند چشم انداز مناسبی را برای مدیران و تصمیم‌گیران حوزه خبر به‌ویژه فعالان نیوزروم فراهم کند. این تحقیق به روش پیمایشی اجراء میشود و در صورت لزوم، علاوه بر ابزار پرسشنامه از مصاحبه عمیق هم استفاده میشود. تحقیق حاضر از این جهت که نقش همه عوامل درونسازمانی اتاق خبر را بر کمیت و کیفیت اخبار بطور همزمان بررسی میکند بر تحقیقات پیشین رجحان دارد. پژوهش حاضر در حد بضاعت خود محورهای اساسی موجود در سازمان اتاق خبر را مورد تدقیق قرار خواهد داد. نظر به اهمیت پیش گفته، رسانه‌ها و نقش کلیدی این رسانه‌ها در زندگی روزمره، تحقیق حاضر بر آن است میزان تاثیر عوامل درونسازمانی اتاق خبر بر کمیت و کیفیت اخبار را از منظر کارشناسان بررسی و توصیف نماید.
1-4اهداف تحقيق
با توجه به اینکه اهداف تحقیق به دو سطح بنیادی و کاربردی تقسیم می شوند، پژوهش حاضر در حوزه تحقیقات کاربردی جای میگیرد؛ زیرا هدف از تحقیقات بنیادی افزایش دانش و آگاهی است در حالی که در تحقیقات کاربردی برطرف کردن مشکلات موجود در جامعه هدف نهایی تحقیق به شمار می رود. در پژوهش حاضر سعی ما بر این است که با مطالعه و بررسی نقش و تاثیر عوامل درون سازمانی بر کمیت و کیفیت اخبار در اتاق خبر و شناسایی میزان نقش هر یک از عوامل، زمینه ها و راهکارهای مناسبی را برای افزایش کیفیت فعالیت در اتاق خبر فراهم نماییم. بنابراین با توجه به اینکه این پژوهش در زمرهی تحقیقات کاربردی بهشمار میرود اهداف آن عبارت اند از:
الف) هدف اصلی
بررسي نقش عوامل درونسازماني بر كميت و كيفيت اخبار تلویزيون در اتاق خبر
ب) اهداف فرعی
1- شناخت رابطه بین امكانات مادي و سرمايه‌اي و كمیت و كيفيت اخبار تلويزيون در اتاق خبر
2- شناخت رابطه بین ساختار سازماني و كميت و كيفيت اخبار تلويزيون در اتاق خبر
3- شناخت رابطه بین فرهنگ سازماني و كميت و كيفيت اخبار تلويزيون در اتاق خبر
4- شناخت رابطه بین منابع انساني و كميت و كيفيت اخبار تلويزيون در اتاق خبر
1-5سوال‌های پژوهش
1- آیا بین امکانات مادی و سرمایهای رسانه و کمیت و کیفیت اخبار تلوزیون رابطه وجود دارد؟
2- آیا بین ساختار سازمانی رسانه و کمیت و کیفیت اخبار تلویزیون رابطه وجود دارد؟
3- آیا بین فرهنگ سازمانی حاکم بر رسانه و کمیت و کیفیت اخبار رابطه وجود دارد؟
4- آیا بین منابع انسانی سازمان و کمیت و کیفیت اخبار تلویزیون رابطه وجود دارد؟
1-6فرضيه‌هاي پژوهش
1- به‌نظر می‌رسد بین ساختار سازمانی و کمیت و کیفیت اخبار تلویزیون در اتاق خبر رابطه وجود دارد.
2- به‌نظر می‌رسد بین عامل منابع انسانی اتاق خبر و کمیت و کیفیت اخبار تلویزیون رابطه وجودارد.
3- به‌نظر می‌رسد بین فرهنگ سازمانی و کمیت وکیفیت اخبار تلویزیون در اتاق خبر رابطه وجود دارد.
4- به‌نظر می‌رسد بین امکانات مادی و سرمایهای با کمیت و کیفیت اخبار تلویزیون رابطه وجود دارد.
1-7تعريف واژهها و اصطلاحات فني و تخصصی به صورت مفهومی و عملیاتی
1-7-1 تعاریف مفهومی
خبر22
دكتر يونس شكرخواه خبر را گزارشي بيطرفانه، دقيق و در عين حال، صحيح و عيني از يك رويداد مي‌داند. اما تعريفي كه دكتر اكبر نصراللهي از خبر ارايه مي كند به محتواي پژوهش حاضر نزديك‌تر است. «وی خبر را گزارش و بيان برخي از رويدادهاي خبري میداند كه ارزش‌هاي خبري دارد و در فرايند تبديل رويداد به خبر،ممكن است تحت تاثير عوامل درون‌رسانه‌اي و برون‌رسانه‌اي،از ميزان عينيت آن كاسته شود»(نصراللهي،1384، ص37).
اتاق خبر23
«اتاق خبر یک سیستم یکپارچه عملیاتی و اطلاعاتی مکانیزه است برای هر موسسه خبررسانی، نوشتاری،دیداری مجموعه متعاملی از سه عنصر کلیدی نرم‌افزار، سخت‌افزار و نیروی انسانی است»(نامور،1388، ص11).
سازمان24
سازمان عبارت است از:هماهنگی معقول تعدادی از افراد که از طریق تقسیم وظایف و برقراری روابط منظم و منطقی برای تحقق هدف یا منظور مشترکی، بهطور مستمر، فعالیت میکنند»(علاقه‌بند،1388، ص7).
عوامل درون سازمانی
«مانند اعمال آشکار و پنهان مدیریت خبر،تاثیرپذیری کادرهای درون رسانه از ارزش های جامعه خارج از رسانه،اعمال نظر خبرنگاران و گزینش گران درون رسانه و همچنین امکانات هر رسانه از لحاظ کمی و کیفی برای ارائه خبر»(شکرخواه،1388، ص55).
ساختار سازمانی25
رابینز»26(1982)ساختار سازمان را وضع قوانین و مقررات با هدف تقسیم‌کار، تعیین سطوح سلسله‌مراتب سازمانی، تعیین مرکزیت قدرت و اختیارات تصمیمگیری، میزان پایبندی و اتکای سازمان به قواعد و مقررات و رویه‌هایی برای هدایت و رفتار کارکنان تعریف میکند. و ساختار در خبر عبارت است از یک« سیستم موثر پخش اطلاعات برای مخاطبان مبتنی بر اینکه حداکثر استفاده را از پرسنل، بودجه و منابع ببرد»(پرایس،1388، ص73).
فرهنگ سازمانی27
یا فضای سازمانی، یعنی الگوی کلی رفتار، باورهای مشترک و ارزشهایی که اعضاء با هم در آن شریک هستند. به عبارت دیگر «فرهنگ را میتوان به ارزشها یا پیش فرضهای مشترکی تشبه کرد که کارکنان در مور جهان و طبیعت بشری مفروض میدارند»(اربطانی،1388، ص61).
عوامل مادی و سرمایهای
شامل منابع مالی نظیر«درآمد کل ناشی از همه منابع شامل فروش امتیاز نمایندگی، تبلیغات و حمایت مالی برنامه ها، سرمایه گذاری دولت، فروش برنامه و حقوق تلویزیونی»( پرایس28،1388،ص103). بودجه، درآمد از محل مالیات، تبلیغات بازرگانی و فروش محصولات رسانه و منابع غیرمالی مانند: زمین، ساختمان که از راه هایی واگذاری از سوی دولت و یا از سوی مردم و یا خرید از سوی سازمان رسانه بدست می آید. همچنین تاسیسات، تجهیزات فنی و اداری،وسایل حمل و نقل از جمله امکانات مالی و سرمایهای سازمان هستند.
منابع انسانی
مهمترین منبع در صنعت رسانه، نیروی انسانی است. منظور از منابع انسانی یا نیروی انسانی فرایند فراخوانی، جذب، آموزش، استخدام و بهکارگیری افرادی است که توانایی، مهارتهای تخصصی و فنی و صلاحیت‌های عمومی لازم برای تصدی مشاغل مختلف مورد نیاز سازمان را دارا باشند.(همان ،ص101-85)
کمیت29
در فرهنگ فارسی معین به معنای مقدار، اندازه و تعداد و در فرهنگ انگلیسی به فارسی آریانپور قدر، اندازه، درجه، میزان و در فرهنگ انگلیسی به انگلیسی «لانگ‌من»30 معادل ارزش،تعداد، مقدار و شماره معنا شده است. در این تحقیق نیز منظور ما از واژه کمیت، تعداد، میزان و تنوع محصولات خبر است.
کیفیت31
در فرهنگ فارسی معین به چگونگی و چونی معنا شده و در فرهنگ انگلیسی به فارسی آریانپور به چونی، کیفیت، خصوصیت، درجه، برتری و صفت مخصوص و در فرهنگ لانگ‌من نیز درجه و رتبه معنا شده است. در تحقیق حاضر منظور ما از کاربرد واژه کیفیت صفت مخصوصی است که نشان از مرغوبیت محصول دارد بطوری که در مقایسه با موارد مشابه خودش برتری یا پستی آن به وضوح قابل اندازه‌گیری است.
2-7-1 واژهها و اصطلاحات فني و تخصصی به صورت عملیاتی
خبر
با توجه به تعاریف ارایه شده از خبر در بخش مفهومی، منظور ما از خبر در این پژوهش، بیان و یا گزارش وقایع و رویدادها است که با عنوان کلی پیام برای اطلاع و آگاهی مخاطب ارسال می شود. شبکههای خبری تلویزیونی برای افزایش میزان توجه و جلب نظر مخاطب خبرها را به شکل های مختلف ارایه میکنند که به عنوان قالب‌های خبری شناخته میشوند. بر این اساس، هر آنچه که تحت عنوان خبر مکتوب،گزارش،مصاحبه و تصویر در یک بخش خبری پخش میشود خبر نامیده می شود.
اتاق خبر
بر اساس آنچه که در تعریف مفهومی ارایه گردید منظور ما از اتاق خبر در این تحقیق نوع جدید آن بوده و شامل واحد یا مکانی است که تمامی فرایند تولید و پخش اخبار در این مکان مدیریت می شود. مکانی که به تجهیزات فنآوری دیجیتال مجهز است. در این مکان افرادی تحت عنوان سردبیر، دبیر، گزارشگر، خبرنگار، گوینده، تصویربردار، تدوینگر، گرافیست، کارگردان، صدابردار، نورپرداز و اپراتور رایانه پخش زیر نظر چند مدیر میانی و یک مدیر ارشد فعالیت می کنند. کارکنان اتاق خبر بر اساس ساختارهای تعریف شده(چارت سازمانی،خط مشیها و دستورالعمل های ابلاغی) و فرهنگ سازمانی حاکم (ایدئولوژی و ارزشهای پذیرش یافته)وظایف محوله را اجرا میکنند. نیروی انسانی شاغل در اتاق خبر و مکانهای تولید و پخش از طریق سیستم اتوماسیون به صورت یکپارچه با هم در ارتباط هستند. به عبارت دیگر فرايند نوشتار و ویرایش خبر مکتوب، دريافت و ارسال تمامی فایلهای مکتوب، صوتیوتصویری، صداگذاري، تصويرگذاري، تدوین، آرشیو، مانیتورینگ، اديت و ارسال بستههای آماده شده برای پخش در درون این سیستم انجام میشود. استفاده از اینترنت به منظور دسترسی آسان به اخبار خبرگزاریها و سایتهای خبری از دیگر ویژگیهای اتاق خبر است.
سازمان:
منظور از سازمان در این پژوهش واحد مرکزی خبر سازمان صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران است. اتاق خبر هسته اساسی و قلب واحد مرکزی خبر است. به عبارتی واحد مرکزی خبر عنوانی است برای پوشش مجموعه فعالیتهایی برای تولید و پخش خبر در اتاق خبر صورت می گیرد.
ساختار سازمانی
منظور ما از ساختار سازمانی در این تحقیق همان چارچوبهایی هستند که جهت و میزان فعالیت در سازمان خبر بر آن استوار است و شامل قوانین و مقررات، خطمشیء، اختیارات، سبک مدیریت(حیطه نظارت محدود/نامحدود،متمرکز/نامتمرکز)سبکهای تصمیمگیری و حرفهای بودن و تخصصی بودن امور در اتاق خبر هستند.
فرهنگ سازمانی
بر اساس تعریف ارایه شده از سوی اربطانی 1388، که فرهنگ سازمانی را الگوی کلی رفتار، باورها و ارزشهای مشترک اعضاء و پیشفرضهای مشترک کارکنان در مورد جهان و طبیعت بشری مفروض میداند، میزان پایبندی کارکنان به ارزشهای دینی و انسانی(میزان تعهد به اجرای مقررات و دستورالعمل های سازمان، انجام درست وظایف محوله، وفاداری به اصول حرفه ای خبر، رعایت عدالت در تمامی مراحل انجام کار و حفظ حقوق همکاران و مخاطبان وگفتمان غالب بر فضای اتاق خبر)در حوزه تعریف عملیاتی قابل بررسی هستند.
منابع مادی و سرمایهای
بودجه سالانه و درآمد سازمان که از محل اعتبارات دولتی و عمومی و خصوصی از طریق تخصیص بودجه، جذب مالیات، فروش آگهی و تبلیغات، فروش محصولات رسانه، اموال منقول و غیر منقول شامل: املاک عرصه و اعیان، تاسیسات فنی، تجهیزات فنی تولید و پخش، امکانات و لوازم اداری از جمله مهمترین منابع مادی و سرمایهای سازمان هستند. میزان برخورداری سازمانها از این امکانات و بهره‌مندی کارکنان از مزایای آن در فرایند تولید محصول نقش دارد. در واقع ميزان بهره‌مندي رسانه از مزاياي تكنولوژي‌هاي نوين مانند امكان پخش ديجيتال، امكان استفاده از ماهواره‌ها براي پخش گسترده و فراگير برنامه‌هاي تلویزيوني و راديويي با كيفيت ديجيتال و افزايش كيفيت توليدات با كمك ابزارهاي پيشرفته ضبط و پخش به ميزان درآمد و بودجه سازمان بستگي دارد.
منابع انسانی
«مهمترین منبع در صنعت رسانه نیروی انسانی است و مدیریت در بالاترین سطح آن قرار دارد»(پرایس، 1388، ص 85). دانش مدیریت در اتاق خبر، مهارت های ادراکی، مهارتهای فنی، سابقه و تجربه کارکنان خبر در حوزه علوم ارتباطی و دانش تخصصی آنان در ارتقاء کیفیت خبر موثر است. لذا در این حوزه استخدام نیروی انسانی، آموزش، نگهداری، حقوق و دستمزد و مهارتهای تخصصی و فنی، میزان تحصیلات از جمله مسائل مهم قابل بررسی در این بخش هستند. مدیران، سردبیران، دبیران، خبرنگاران، تصویر برداران و تدوین‌گران نیروهای اصلی اتاق خبر هستند و در فرایند تولید و پخش اخبار نقشي تعیینکننده دارند. بنابراین فرایند جذب، استخدام، آموزش و نگهداری این افراد مهم و قابل بررسی است.
کمیت
اصطلاح خبرهای تولیدی و غیر تولیدی اصطلاح رایجی است در صدا وسیما، منظور از خبرهای تولیدی اخباری است که سوژه‌های آن از سوی خبرنگاران و گزارشگران مطرح و بر اساس آن تولید شده است و خبرهای غیر تولیدی خبرهایی هستند که از سوی روابط عمومی ادارات اعلام شده است و خبرنگاران در فرایند شکلگیری آن نقشی چندانی ندارند. موفقیت واحدهای خبری بستگی به میزان خبرهای تولیدی دارد. تعدد خبر فرصت انتخاب بیشتری برای سردبیران فراهم میکند تا با آرامش بیشتر بسته خبری متنوعی را برای پخش آماده کنند. از سویی زیبایی یک بولتن خبری به تنوع خبر بستگی دارد و تنوع در خبر اشاره به استفاده از تعداد قالب‌هایی دارد که خبر بر مبنای آن تولید شده است. درمجموع، تعداد و مدت پخش، دو مقوله تحت عنوان کمیت در اخبار مطرح هستند.
کیفیت
در مقوله کیفیت اخبار ما با دو متغیر مهم تحت عنوان ساختار و محتوا سروکار داریم به این معنا که ساختارها میتوانند در افزایش توجه مخاطب موثر واقع شوند و محتوا با افزودن بر اطلاعات و آگاهی مخاطب زمینه اعتماد بیشتر آنها را نسبت به رسانه فراهم نماید. در حوزه ساختار تهیه و تنظیم و انعکاس اخبار در قالب مکتوب، گزارش، مصاحبه،تصویر، کپشن، گرافیک تصویری، ارتباطات زنده تصویری و رادیویی و استدیویی مطرح میباشد. و محتوا همان پیامهایی هستند که به شیوههای مختلف برای مخاطب عرضه می شود. در شکلگیری محتوا عواملی چون: تدوین، دروازهبانی، برجسته‌سازی، سبکهای خبرنویسی و ماهیت اخبار نقش دارد. چگونگی ساخت خبر و یا یک بخش خبری بطور مستقیم به وضعیت کارکنان اتاقهای خبر بستگی دارد. آنها وظیفه دارند با مشارکت جدی در فرایند تولید اخبار در نیوزروم بصورت حرفهای نسبت به تهیه و تنظیم و ارایه خبر در بستههای خبری و پخش آن بر اساس کنداکتور در ساعات مشخص برای مخاطبان اقدام نمایند.
فصل دوم:
(ادبیات و پیشینه تحقیق)
-2ادبیات پژوهش (پیشینه تحقیق)
در باره‌ي تاثیر عوامل درونسازمانی رسانه‌ها بر فرایند تولید اخبار و بهطور خاص،تاثیر عوامل درونسازمانی اتاق خبر بر کمیت و کیفیت اخبار در داخل کشور تحقيقات انگشت‌شماری انجام شده است. در این تحقیقات هر یک از محققان با تحدید دایره تحقیق سعی نموده تاثیر یکی از این عوامل را بر خبر یا عملکرد سازمان بررسی نماید. در این بررسی پس از جستجوی فراوان در فهرست پایان نامه‌ها،مقالات و کتب،سعی گردید برخی از تحقیقات مهمی که بهطور مستقیم تاثیر عامل‌ها یا یکی از عاملهای درونسازمانی را بر نحوه‌ی تولید اخبار و یا نحوه‌ی عملکرد کارکنان در بخش‌های مختلف سازمان صدا وسیما و مطبوعات مورد بررسی قرار داده‌اند انتخاب و ارایه شود. لذا در ذيل آثار محققاني كه تلاش كرده‌اند به نحوي تأثير عوامل درونسازماني بر خبر و يا محصول سازمان را در قالب پايان نامه‌ها،كتب و نشريات بررسي نمايند ارايه مي‌شود.
الف. پایاننامهها
1-1-2 بررسی تطبیقی عوامل تاثیرگذار بر فرایند تولید و انتشار خبر در صداسیما و مطبوعات،عنوان پژوهش صفا فاضلی(1383)است. صفا فاضلی از جمله پژوهش‌گرانی است که تلاش نموده تاثیر و نقش عوامل درونسازمانی و برون‌سازمانی اتاق خبر بر فرایند تولید، انتشار و پخش خبر را در مطبوعات و صداوسیما بهطور کامل بررسی نماید.به ادعای محقق،بررسی عوامل تاثیرگذار درون سازمانی و برون سازمانی بر فرایند تولید خبر در عرصه مطبوعات و رادیووتلویزیون برای نخستین بار توسط وی صورت گرفته‌است. از همین رو پژوهش یادشده فاقد مبانی نظری است.این تعریف از خبر که خبر گزارشی از رویدادهای واقعی و عینی بوده و دارای یک یا چند ارزش خبری است و چگونگی ارائه این گزارش تحت تاثیر عوامل درونسازمانی و برون‌سازمانی است، ملاک و رویکرد محقق برای بررسی و سهم نقش هریک از عوامل یادشده بر فرایند تولید خبر را تشکیل می‌دهد.محقق محترم با استفاده از پرسشنامه و انتخاب نمونه‌ها از بین کارکنان واحد خبر صداوسیما و مطبوعات،چهار عامل تاثیرگزار”ارزشهای خبری،عوامل درونسازمانی و برون‌سازمانی خبر و دروازه‌بانان ” را در فرایند تولید و انتشار خبر مورد بررسی قرارداده است.بر اساس یافتههای این تحقیق،ارزشهای خبری،دروازه‌بانان خبر،عوامل درونسازمانی و برون‌سازمانی به‌ترتیب عوامل موثر در فرایند انتشار خبر در مطبوعات و پخش بهشمار می‌روند. بر اساس این تحقیق خبرنگاران هنگام تولید خبر در صدا و سیما و مطبوعات بیشتر تحت تاثیر زیاد ارزشهای خبری و اعمال نظر مدیریت هستند.
2-1-2 در پژوهشی که با عنوان بررسی ارتباط بین ساختار و تعهد کارکنان معاونت صدا توسط زهراالسادات شاداب(1386) اجرا شد، ارتباط بین ساختار و تعهد سازمانی کارکنان این معاونت از دیدگاه کارکنان آن مورد بررسی قرار گرفت. هدف اصلی در این تحقیق بررسی ارتباط بین ویژگیهای ساختاری این معاونت و تعهد سازمانی کارکنان آن است. به‌عبارتی مسئله اصلی تحقیق حاضر این است که آیا بین ساختار حاکم بر معاونت صدا از ابعاد پیچیدگی، رسمیت و تمرکز و تعهد سازمانی کارکنان آن رابطه معنی‌داری وجود دارد؟
این تحقیق مبتنی بر روش پیمایش بوده و جامعه‌ی آماری آن را کارکنان دیپلم به بالای معاونت صدا تشکیل داده‌اند. با استفاده از فرمول نمونه‌گیری از جامعه محدود، حجم نمونه‌ای به تعداد 302 نفر از این جامعه انتخاب و به روش نمونه‌گیری تصادفی ساده مورد آزمون قرار گرفتند. روش‌های تجزیه و تحلیل داده‌ها شامل هر دو روش توصیفی و استنباطی بوده است. براساس یافتههای تحقیق، در این معاونت تفکیک افقی و عمودی،رسمیت،تمرکز و تعهد سازمانی وجود دارد. وجود همبستگی معنی‌دار و معکوس بین تفکیک عمودی،تفکیک افقی و رسمیت با تعهد سازمانی کارکنان و معنی‌دار نبودن این ارتباط با تمرکز از دیگر نتایج این بررسی است. به‌عبارتی،هرجه میزان پیچیدگی و رسمیت بالا رود از تعهد سازمانی کارکنان این معاونت کاسته میشود و بر اساس آزمون فریدمن از دید پاسخ‌دهندگان،رسمیت مهمترین بعد از بین ابعاد ساختاری در معاونت صدا است.
31–2 آسیب‌شناسی ساختار سازمانی معاونت توسعه و فنآوری رسانه عنوان پژوهش سعید انبارلویی(1388)است.مسئله اصلی در این تحقیق آسیب‌شناسی ساختار سازمانی معاونت توسعه و فنآوری رسانه و دست‌یابی به مدل مطلوب است. ساختار سازمانی،راه و شیوه‌ای است که به وسیله آن فعالیت‌های سازمان تقسیم و سازماندهی و هماهنگ میشوند. سازمانها ساختارهایی را بوجود می‌آورند تا فعالیت‌های عوامل انجام کار را هماهنگ کرده و اعمال آنها را کنترل کنند. ساختار سازمانی مصوب معاونت‌های پیشین«طرح و توسعه»و«بهره‌برداری فنی»را تجمیع نموده و در راستای افق رسانه سازمان انجام وظیفه می‌نماید. یافتههای تحقیق حاکی‌است، اصلی‌ترین دلیل ادغام دو معاونت پیشین کاهش اختلافات میان تحویل دهندگان پروژه‌های فنی و تحویل‌گیرندگان بهره‌بردار بوده است. این تحقیق به روش تحقیق پیمایشی و با استفاده از پرسشنامه،مصاحبه با کارشناسان و به کمک مدل ساختار سازمانی مینزبرگ به بررسی و شناسایی ابعاد آسیب ساختار فعلی می‌پردازد. بر اساس یافتههای تحقیق ساختار حاضر اساس تعارض قبلی را محفوظ نگه‌داشته و تننها سطح بروز این دسته از اختلافات را از حیطه نظارت مستقیم ریاست سازمان رسانه ملی به حیطه نظارت معاون توسعه و فنآوری رسانه تقلیل داده است. این کاهش سطح ساختاری اگر نتواند اهداف ازپیش تعیین شده را محقق سازد موجب افزایش مشکلات فنی سازمان می‌گردد. نتایج تحقیق حاکی است،ادغام نامناسب دو معاونت قبلی و وجود واحدهایی با وظایف موازی مهمترین آسیب این ساختار است. همچنین تفکیک افقی،عمودی و جغرافیایی کاذبی در ساختار به‌وجود آمده است که نتیجه آن حذف بخش‌های موازی و برون‌سپاری برخی وظایف عمرانی و نگهداری و تفویض اختیار بیشتر به بخش فنی حوزه‌های برنامه‌ساز،به‌عنوان راهبردهای اساسی برای رسیدن به الگوی ساختار مطلوب بهشمار میرود.
41- -2 در پژوهش دیگري عزت‌الله خوشدل(1382) شيوه‌ي مدیریت تولید خبر درواحد مرکزی خبر صداوسیمای جمهوری اسلامی ایرا ن را با هدف رسيدن به الگوي مطلوب مورد بررسي قرار داده است. سوال اصلی این تحقیق پژوهشگر به دنبال یافتن روش یا الگوی مشخص و مطلوب علمی در روند مدیریت تولید خبر صدا و سیما مي‌باشد تا مدیریت تولید خبر در حد ممکن از پشتوانه نظری و فکری لازم در انجام فعالیت‌های عملی خود بهره‌مند شود و با پیروی از این پشتوانه و شناخت علل اصلی ضعف‌های موجود از تکرار خطاهای گذشته و اتلاف منابع و امکانات رسانه جلوگیری به‌عمل آید.از آنجایی که مدیریت رسانه و بهطور خاصی مدیریت تولید خبر از ظرفیت بسیار بالایی برای رشد و بالندگی علمی برخوردار میباشد،اهمیت ثبت تجارب در رشد و تکامل نظریه‌های علمی تولید خبر برجسته میشود.در این تحقیق سعی شده با استفاده از تجربه‌های مفید و عملی و تطبیق آنها بر مبانی مدیریت عمومی، الگوهای کاربردی مورد نیاز مدیریت شناسایی و ارایه شود. بر اساس نتایج این تحقیق اکثر قریب به اتفاق تعاریف و مفاهیم علم مدیریت با کمی تفاوت قابل بهره‌برداری در مدیریت تولید خبر میباشد. ضمن آنکه الگوهای بدست،آمده مانند الگوی جامع مدیریت تولید خبر شامل اصل کیفیت،اصل سرعت،اصل تولید تک‌مصرفی،اصل مخاطب فعال در چارچوب اصول اساسی مدیریت شامل اصل برنامه‌ریزی،اصل سازماندهی،اصل رهبری،اصل نظارت در اين واحد جاري است. همچنین وجود الگوهای خبری(دروازهبانی کیفیت،الگوی حرکت شغلی،الگوی تصمیمگیری،الگوی رهبری،الگوی نظارت و…نشان می‌دهد که به‌راحتی میتوان بر پایه‌های علم مدیریت، مفاهیم و مبانی جدید مدیریت تولید خبر را بنا کرد،رشته‌ای که استعداد فراوانی برای رشد و بالندگی دارد و در زیر مجموعه مدیریت رسانه فضای خوبی را به خود اختصاص خواهد داد.
51–2 تاثیر تغییر تکنولوژی آنالوگ به دیجیتال در واحد مرکزی خبر از دیدگاه مدیران پژوهش دیگری در حوزه رسانه است که به وسیله حسن نامور(1388)اجرا شده است.
در این تحقیق محقق به‌صورت کیفی در پی یافتن تاثیر تغییرات تکنولوژیک بر تولید خبر و برنامه‌های خبری است. وی با استفاده از مصاحبه‌های عمیق به منظور اخذ نقطه‌نظرات مدیران،سردبیران و کارشناسان خبر بر مبنای مطالعات نظری بر بیان تاثیر تکنولوژی دیجیتال در فرایند تولید خبر اهتمام نموده است.کاهش خطای انسانی،کاهش نیروی انسانی،کاهش تردد افراد در تحریریه خبر،کاهش اختلاف سلیقه در چرخه تولید،کاهش هزینه‌ها، افزایش کارایی سیستم، افزایش سرعت و تسهیل تهیه و پخش خبر و امکان مونیتورینگ همزمان در تمامی شبکههای اطلاع‌رسانی از جمله یافتههای محقق در تحقیق فوق است. محقق محترم با توجه به این اصل که امروزه سازمان‌های رسانه‌ای بدون همگام شدن با تغییرات تکنولوژیکی و استفاده از تکنولوژی نوین قادر نیستند در رقابت جهانی در عرصه خبر باقی بمانند تاثیر این تغییرات در واحد مرکزی خبر صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران را بررسی کرده است. برخی از یافتههای تحقيق عبارتاند از:
– ضرورت و اجتنابناپذیر بودن دیجیتالی شدن سیستم و دقت هوشمندانه در انتخاب سخت‌افزار و نرم‌افزار و ضرورت آموزش و تربیت مستمر کاربران.
– دست‌یابی به مزایایی چون حذف نوار، کاهش تردد کارکنان تحریریه، از بین رفتن مشکلات ناشی از کار با تجهیزات مکانیکی و کاهش خطای انسانی.
– افزایش کارایی سیستم کاهش نیروی انسانی برای هر سه قسمت تهیه،پردازش و ارسال خبر.
– جلوگیری از اتلاف وقت در چالش‌ها و اختلاف سلیقه‌های موجود با یک‌دست شدن روند فکری در هر قسمت از چرخه تولید و پخش خبر.
– سهولت دسترسی به منابع آرشیو بدون حضور افراد و عدم تاثیرپذیری آرشیو از شرایط مخرب محیطی.
– امکان مونیتورینگ همزمان و گسترده شبکههای خبری و ضبط و فهرست کردن آنها و در اختیار گذاری آنلاین تصاویر به تحریریه خبر.
– کاهش هزینه‌ها، افزایش سرعت و تسهیل در تهیه و پخش خبر، افزایش و دقت در کنترل و نظارت بر کارکنان توسط مدیران.
61–2 خبر‌نگاری و تولید خبر در تلویزیون تحت شرایط استفاده از تکنولوژی‌های ارتباطی ، اطلاعاتی با تمرکز بر روی رسانه های دولتی آلمان بررسی مدیریت 2000.در این تحقیق، مراحل تغییر و توسعه تکنیکی از آنالوگ به دیجیتال در تلويزیون‌های دولتی آلمان مورد بررسی قرار گرفته است.این تحقیق افراد فعال در حوزه های خبری را مورد خطاب قرا ر می‌دهد و سعی در جهت ایجاد انگیزه و محرکی برای اثر بخش‌تر کردن مدیریت رسانه دارد. اطلاعات مورد نیاز جهت روند کاری در یک هیئت تحریره با کمک مشاهده و مصاحبه با افراد ذی‌ربط و استفاده از منابع کتابخانه‌ای به‌دست آمده است.اطلاعات پایگاه‌های مختلفی که از سیستم دیجیتالی استفاده می‌کردند با اطلاعات حاصل از مصاحبه با سایر پایگاه‌های خبری آلمان مورد مقایسه قرار گرفته است. در فصل‌های مختلف این تحقیق مطالب زير مورد توجه قرار گرفته است.
1- پروسه تولید خبر به‌صورت سیستماتیک
2- مدیریت یک گروه خبری و تهیه خبر تحت شرایط استفاده از سیستم آنالوگ
3- مدیریت یک گروه خبری و تهیه خبر تحت شرایط استفاده از سیستم دیجیتال
4- نگاهی به چگونگي مدیریت محتوا .
شایان توجه است که تکنیک‌های تولید و پخش در آلمان همواره با در نظر گرفتن استانداردهای «اتحادیه پخش اروپایی»موسوم به «ای بی یو»32 و «موسسه مطالعات رادیو وتلویزیون»33موسوم به «آی آر تی» و انجمن تصاویر متحرک و مهندسی تلویزیون و سایر کمیته‌های فنی بهروز میشود .
71–2 نقش «سن» SANدر اتاق خبر سازمان صداوسيما عنوان پژوهش سيد عبدالحميد دستغيبي(1382)است. این تحقیق در حوزه فنی دانشکده صداوسيما صورت‌گرفته است و محقق محترم کوشش نموده تا بر اساس مشکلات موجود همانند تکثیر و بازبینی مونتاژ در استفاده از نوارهای مغناطیسی و ویدئویی برای ضبط برنامه‌های خبری،اهمیت و جایگاه استفاده از سیستم‌های جدید در اتوماسیون کامل چرخه تولید و آرشیو منابع خبری اشاره نموده و به معرفی SAN 34 (شبکه محیط ذخیرهسازی)به عنوان یکی از راه‌حل‌های موجود در دنیای دیجیتال پرداخته است.در این تحقیق
قیمت: تومان